Temyiz

Temyiz, bir mahkeme kararının hukuka uygun olup olmadığının, daha üst dereceli bir mahkeme tarafından denetlenmesi sürecidir. Türk hukuk sisteminde temyiz, genellikle bölge adliye mahkemeleri (istinaf) tarafından verilen kararların Yargıtay nezdinde incelenmesi anlamına gelir. Bu yol, yargılamada yapılan hukuka aykırılıkların düzeltilmesini sağlar ve adaletin ikinci bir gözle denetlenmesine imkân tanır. Temyiz, hem maddi hukukun doğru uygulanmasını hem de yargılamanın usul kurallarına uygun yürütülmesini güvence altına alır.

Bir kararın temyiz edilebilmesi için kanunun buna izin vermesi gerekir. Genellikle belirli bir parasal sınırı aşan veya hukuk açısından önemli görülen kararlar temyiz edilebilir. Temyiz dilekçesi, kararın tebliğinden itibaren belirli bir süre içinde (çoğunlukla iki hafta) verilmelidir. Bu süre içinde yapılan başvuru üzerine dosya Yargıtay’a gönderilir. Yargıtay, davayı yeniden görmez; yalnızca ilk derece mahkemesi veya istinaf mahkemesinin kararında hukuk kurallarının doğru uygulanıp uygulanmadığını inceler.

Yargıtay, temyiz incelemesi sonucunda üç farklı karar verebilir: kararı onayabilir, bozabilir veya düzelterek onayabilir. Kararın bozulması durumunda dosya yeniden görülmek üzere alt mahkemeye gönderilir. Bu mekanizma, yargı kararlarının keyfîliğini önleyen, hukuki istikrarı sağlayan ve yargıya olan güveni pekiştiren bir güvence sistemidir. Temyiz, hukuk devletinin en önemli ilkelerinden biri olan “etkin yargısal denetim” ilkesinin somut yansımasıdır.