Hukuk Muhakemeleri Kanunu
| Kanun No | 6100 |
|---|---|
| Kabul Tarihi | 12 Ocak 2011 |
| Yürürlük Tarihi | 04.02.2011 |
| Durum | Yürürlükte |
| Resmî Gazete | 📜 Resmî Gazete, 04 Şubat 2011 |
| Kaynak: Resmî Gazete | |
Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), medeni yargılamaların nasıl yürütüleceğini belirleyen temel usul yasasıdır. 12 Ocak 2011 tarihinde kabul edilen ve 1 Ekim 2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Kanun, 1927 tarihli 1086 sayılı eski Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun yerini almıştır. HMK’nın amacı, özel hukuk uyuşmazlıklarının adil, hızlı ve etkin bir şekilde çözülmesini sağlamaktır. Bu kanun, davanın açılmasından hükmün kesinleşmesine kadar geçen tüm süreci sistematik biçimde düzenleyerek yargının işleyişine standart kazandırır.
Kanun, tarafların haklarını eşit şekilde korumayı ve yargılamada silahların eşitliği ilkesini gözetir. Dava dilekçesinin içeriği, delillerin sunulması, tanık dinlenmesi, bilirkişi raporu alınması, duruşma düzeni gibi pek çok aşama ayrıntılı olarak belirlenmiştir. Ayrıca kanun, yargılama sürecinde dürüstlük kuralına uygun davranma yükümlülüğünü getirir. Hâkimin davayı aydınlatma ödevi, tarafların ise iddia ve savunmalarını açıkça ortaya koyma zorunluluğu HMK’nın temel ilkeleri arasındadır.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu, modern yargılama ilkelerini benimseyerek hem mahkemelerin yükünü hafifletmeyi hem de vatandaşın adalete erişimini kolaylaştırmayı amaçlar. Elektronik tebligat, ön inceleme duruşması, basit yargılama usulü gibi yeniliklerle süreçlerin daha hızlı işlemesi sağlanmıştır. Bu yönüyle HMK, yargı sisteminin daha şeffaf, öngörülebilir ve hakkaniyete uygun biçimde işlemesine katkı sunan, çağdaş hukuk devleti ilkesinin temel taşlarından biridir.